Tarihin tadı damağında: Çengelköy

Selen KALDIRIM/ [email protected]

Üsküdar’dan başlıyor nostalji serüveni. Önce Paşalimanı’nı, oradan da Beylerbeyi’ni geçeceksin. Kırmızı renkte ahşap bir yalı var hemen solunda; evet evet o: Sadullah Paşa Yalısı. Köprü tam karşında kaldı mı? Hafif bir yokuş eğiminden sonra, yolun solundan başlıyor Çengelköy macerası. Osmanlı tüccarlarının pazar kayığı iskelesini, inci gibi parlayan taze balık tezgâhlarını, böğürtlen aromalı dondurma dükkânlarını gördüğünde dur. Kafanı çevir ve yolun diğer tarafına bak: ünlü Çengelköy Kokoretçisi seni selamlıyor. Daha bademinden, böreğinden bahsetmedik ki; şimdiden acıktın değil mi?

BOĞAZ TURUMUZUN İLK ROTASI

Kar, sis, yağmur bastırmadan deniz kenarı sefamızın jübilesini yapalım dedik. Çengelköy’den başlayan serüvenimizde gezmedik sahil kıyısı bırakmayacağız. Rota oluşturuldu: Çengelköy için yola koyulalım!

TARİHİ ÇINAR ALTI

Osmanlı’nın saraylarını, Hıdivlerin yalılarını pek bir gördük Boğaz’da. Hamamından çeşmesine, kulesinden camisine, tarihin yakıştığı tek şey evler değil bu sokaklarda. Adabın insanları, yaşlı çınarları eli öpülesi. İnsanları komşuculuk nedir biliyor; hepsinin 40 yıllık bir kahve hatrı vardır büyük Çınar’ın altında. Eski toprak dedikleri ne varsa yaşıyor.

Çengelköy’ü iyi bilen tanır bu çınarı. Altında az tavşan kanı çay içilmedi, az nesil görmedi… ‘Ağaç işte’ deyip geçme. Bu semtin tarihine şahit olan, Çengelköy’ün çocuğu gibi adeta.

Tarihi Çınaraltı’ndan bahsediyorum. Çevresi 6,6 metre, çapı 1,92 metre, boyu ise 15 metre olan yaklaşık 800 yaşındaki bu çınar ağacının eteklerinde birbirinden güzel çay bahçeleri var. Bu çay bahçelerinde vakit geçirerek kahvaltı yapmak burada yapılabilecek en güzel şeylerden biri. Hemen köşede duran Çengelköy Börekçisi’nden sıcak siparişin soğumadan bir yer kap kendine, çayını söyle, dostane bir muhabbet için her şey hazır.

ABDULLAH AĞA YALISI’NDA SABAH KAHVESİ

Sabah kahveni burada içme ama, hemen solunda, Arnavut kaldırımlarından yürüyüp geç Sütiş Abdullah Ağa Yalısı’nda yanına bir de kazandibi söyle kahvenin. Bu keyfin yanında burnuna tüten yosun kokusu bile rahatsız etmiyor seni. Çınarın yanındaki yalıyı yaptıran Abdullah Paşa burada küçük bir cami de yaptırmış. Daracık sokaklarından büyük sürprizler çıkıyor bu semtin…

Çengelköy ara sokaklarında küçük mü küçük butik kafeler saklıyor. Keşfetmek için çık yola, renkli grafitileriyle süslü Nilda kafe mi, yoksa doğallığına el sürülmemiş Hurma kafeyi mi seçersin, sen karar ver. Ama özellikle akşamüstü gitmeni istediğim bir yer var.

BU TARAFTAN: MÜZELİK

Direkt açık adres veriyorum: Çengelköy Mahallesi, Kerime Hatun Camii Sokak, No 9/A, Üsküdar, İstanbul. Beğenmezsen kahven benden. Aslına bakarsan hiçbir özelliği yok dışarıdan bakıldığında. Sokak önüne atılmış birkaç sandalye masa dışında ama antika bir kafeye bu kadar mı yakışır! İçeriye girdiğin andan itibaren babaannenin, ananenin evi canlanıyor gözünde. Yalnız eski değil; modern çağın mimarisinde. Her köşenin süsü düşünülmüş, her ayrıntı yerini almış. Hiç küçümsenmeyecek kütüphanesi de görülmeye değer. Vintage koltuklarına, yer döşemelerine, aydınlatmalarına, cheeskeklerine bir uğra derim.

ÇENGELKÖY KOKOREÇÇİSİ

Şimdi geldik tercih meselesine. Tamam belki bir kokoreç sever değilsin ama Avşar’ından Asena’sına, Tatlıses’inden Ağaoğlu’na herkesin damağından geçmiş buranın çayı. Mekânın içinde gelen ünlülerin hatıra fotoğrafları asılı. Toplasan 20 kişiyi sığdıramazsın ama bu lezzet de, ambiyans da ayaküstü bekletiyor insanı. Midyeci Ahmet’in de bir selamını almadan geçme.

ÇAYCI İZZET EFENDİ

Çengelköy sabah kütüphane gibi, akşamüstü curcuna. Bildiğim tek bir şey varsa bu semtin tadı her saat bir başka. İçtiğin çayın tadı aynı gelmez, yediğin yemek böyle doyurmaz. Çengelköy tarihin tadıyla damağında kalıyor insanın. Sabahın ilk ışıklarına kadar çay içecek müşteri buluyor. Akşam çayı mı dedik? İzzet Efendi’ye selamlar efendim. Demi hiç bitmez, bayat bir tat vermez. İnce belli bardağının içi her daim tavşan kanı.

BİR VARMIŞ BİR YOKMUŞ KAFE

Masallardan, efsanelerden, hikayelerden çıkıverip, bütün şirinliği ile bir kafe duruyor ağaçların ardında; Havuzbaşı’ndan yukarı doğru çıkarken gözüne çarpıyor insanın. Bütün renkleriyle oldukça davetkar bir mekan burası. Rengarenk, cıvıl cıvıl, masal gibi. İçindeki tatlı sunumlarını gör bir de: çeşitli workshoplar ve atölyelerle de insanı tavlıyor. Çengelköy bohemliğine adeta meydan okuyan bir mimarisi var. Bence de Çengelköy burada yaşanmaz ama çoluk çocuk varsa bir pankek için hayır denmez 🙂

TATLI DEMİŞKEN: ÇİKOLATA KAHVE

Nasıl anlatsam… Sanki biri Paris’teki çikolata şubesini kapatıp Çengelköy’e açmış gibi. Paris’in en ünlü Şanzelize sokağında meşhur bir tatlıcı vardı: Laduree.  İlk göz göze geldiğimde aklımda bir anda o makaronlar canlanıverdi. Çengelköy’ün en güzel çikolatalarını, yüzlerce çeşit haliyle Paris tadında tatmak için gelmelisin buraya.

YÜRÜYÜŞ VAKTİ

Çok yedik içtik, biraz yürüyelim sindirelim. Çınaraltı’ndan caddeye çıkınca ver elini sokağın soluna. Dümdüz devam et; deniz eşliğinde Kanlıca’ya kadar uzan. Kanlıca yoğurdu demeyeceğim artık doyduk taştık.

BİR ZAMANLAR ÇENGELKÖY…

Her adımında Çengelköy sana kendini hatırlatacak. Sanki bir yerlerden tanıdık gelecek… Mesela Osmanlı’daki deniz hamamlarını bilir misin? Çengelköy’de az yoktu bu hamamlardan: zamane plajlarıydı diyelim. Mısır valilerinin paşa konakları da bu sırada diziliydi. Osmanlı Padişahları için en gözde sayfiye ve av yerlerinden biriydi Çengelköy.

Salatalığı başta olmak üzere kiraz ve ayvasının ünü dillere destandı. Hala daha öyle. Ne destanı değişti, ne insanı. Salatalığı bile aynı.

ULAŞIM

Üsküdar’dan ve Kadıköy’den kalkan belediye otobüsleri ve minübüslerle çok kolay bir şekilde Çengelköy’e ulaşabilirsin. Gideceğin birkaç rotayı haritada görebilirsin.